Tây Tạng hùng mạnh nhờ kính ngưỡng Phật Pháp, đánh chiếm cả Kinh thành Trường An

Công chúa Văn Thành khi đến Thổ Phồn đã hồng truyền Phật Pháp đến nơi đây. Tuy nhiên sau khi công chúa Văn Thành mất, thế lực chống đối Phật giáo trỗi dậy khiến Phật giáo dần suy yếu. Đến khi Tán Phổ là Đề Tán lên ngôi giúp Phật Pháp cường thịnh, Thổ Phồn hùng mạnh kiến nhà Đường phải chịu cống nạp, lãnh thổ mở rộng đến cực điểm.

Điện Potala Palace ở Lhasa. Ảnh: René Heise, Wikipedia, CC0

Phật Pháp truyền đến Thổ Phồn không dễ dàng

Tây Tạng xưa kia có tên gọi là Thổ Phồn nghĩa là đất của người Tạng, Vua của người Tạng được gọi là Tán Phổ. Vào thờ nhà Đường, vua Đường Thái Tông đả gả công chúa Văn Thành cho Tán Phổ là Tùng Tán Cán Bố nhằm giữ quan hệ tốt đẹp giữa hai nước.

Thời nhà Đường, Phật giáo thịnh hành, công chúa Văn Thành đưa tín ngưỡng Phật Pháp truyền đến Thổ Phồn. Thế nhưng việc này gặp khó khăn, địa hình Thổ Phồ có hình dạng như một ma nữ đang nằm. Công chúa Văn Thành cho xây 12 ngôi chùa tại vị trí hiểm yếu nhằm trấn ma nữ khiến nó nằm yên không vùng vẫy được, từ đó mà việc truyền Phật Pháp đến Thổ Phồn được thuận lợi.

Sau này theo truyền thống vua Đường Trung Tông giả công chúa Kim Thành cho Tán Phổ Tri Detsuktsen vào năm 710 nhằm giữ quan hệ tốt đẹp giữa hai nước. Tuy nhiên cuộc hôn nhân này không mang lại hòa bình, Thổ Phồn vẫn đưa quân tiến đánh nhà Đường.

Tại Thổ Phồn, công chúa Kim Thành sinh được con trai đặt tên là Ngật Lật Song Đề Tán (吃栗雙提贊, Trisong Detsen). Công chúa Kim Thành kính ngưỡng Phât Pháp nên Đề Tán cũng rất có niềm tin và Phật Pháp.

Trước đó công chúa Văn Thành đến Thổ Phồn giúp Phật gíao phát triển thịnh vượng. Nhưng sau này phe cánh chống Phât giáo ở Triều đình ngày càng mạnh, đến thời Tán Phổ Tri Detsuktsen thì phe cánh chống PHật giáo thắng thế với người đứng đầu Triều đình là Tể tướng Mã Tướng (馬相, Ma Zhang), Thổ Phồn cũng ngày càng trên đà suy yếu.

Triều đình Thổ Phồn bất ổn, năm 754 các quý tộc Thổ Phồn lật đổ Tri Detsuktsen, đưa con trai là Ngật Lật Song Đề Tán làm Tán Phổ của Thổ Phồn.

Phục hưng và phát triển Phật giáo

Đề Tán lúc này mới chỉ 12 tuổi, Vua nhỏ gặp phải sự chống đối của Tể tướng Mã Tướng vốn nhận được sự hậu thuẫn của quan lại trong Triều đình. Đó chính là cuộc chiến giữa mẹ con vị Vua nhỏ kính ngưỡng Phật Pháp và một bên là Triều đình đứng đầu là Tể tướng vốn bài xích Phật Pháp.

Nhờ sự giúp đỡ của mẹ, Tán Phổ Đề Tán phục hưng Phật giáo vốn đã hình thành từ khi công chúa Văn Thành đến Thổ Phồn trước đó. Công chúa Kim Thành cũng đóng vai trò lớn trong việc hòa giải xung đột giữa các tôn giáo.

Đề Tán cho mời cao tăng Ấn Độ là Tịch Hộ đến Thổ Phồn truyền Phật Pháp. Tịch Hộ nhận lời mời liền lên đường, nhưng trên đường gặp rất nhiều chướng ngại do thiên tai. Tịch Hộ đến Thổ Phồn cũng là lúc thiên tai và ôn dịch khắp nơi, Tể tướng Mã Tướng cùng các quan lại cùng phe cho rằng sự xâm nhập của Phật giáo là nguyên nhân dẫn đến thiên tai và ôn dịch. Tịch Hộ cho rằng là do ta ma can nhiễu không muốn Phật Pháp phổ truyền nơi đây, ông đã cố gắng vượt qua trở ngại hồng truyền Phật Pháp.

Dù gặp phải muôn vàn khó khăn từ phe cánh chống Phật, Tịch Hộ cũng đã cố gắng xây dựng cơ sở Phật giáo tại Thổ Phồn. Trước khi về nước, Tịch Hộ giới thiệu nên mời Liên Hoa Sinh đến mới đủ đủ sức trấn áp tà ma ở Thổ Phồn. Về Ấn Độ,  Tịch Hộ gặp Liên Hoa Sinh và hai người cùng nhau đến Thổ Phồn, thực hiện trừ ta ma, truyền Phật Pháp.

Năm 787 hai ông xây dựng ở phía đông nam Lha Sa một tu viện gọi là Tang Diên (Sam Ye) nhằm vừa trấn áp tà ma vừa hồng truyền Phật Pháp. Từ đó tu viện Tang Diên trở thành trung tâm Phật giáo, Tịch Hộ làm sư trụ trì đầu tiên ở đây. Đề Tán cũng cho mời nhiều tu sĩ Ấn Độ cùng các dịch giả đến, nhiều kinh sách được dịch từ tiếng Phạn sang tiếng Tạng.

Cùng với sự phát triển của Phật giáo thì phe cánh chống Phật cũng dần suy yếu trước uy lực của Phật Pháp, cuối cùng Đề Tán cũng đánh bại được phe cánh của Tể tướng Mã Tướng, xây dựng Triều đại phát triển dựa trên nền tảng kính ngưỡng Phật Pháp.

Tu viện Tang Diên (Sam Ye). Ảnh: Wikipedia.org, CC BY-SA 2.0

Thổ Phồn hùng mạnh nhờ kính ngưỡng Phật Pháp, nhà Đường phải chịu cống nạp

Thổ Phồn có niềm tin kính ngưỡng Phật Pháp thì đất nước cũng ngày càng ổn định và phát triển hùng mạnh, vua Đường Túc Tông khi ấy phải chịu cống nạp cho Thổ Phồn.

Năm 763 vua Đường Đại Tông lên ngôi không chịu cống nạp nữa, Tán Phổ Đề Tán liền đưa 20 vạn quân tiến đánh nhà Đường. Quân nhà Đường không sao ngăn được, quân Thổ Phồn tiến đến Kinh thành Trường An, vua Đường Đại Tông phải bỏ Kinh thành chạy đến Hà Nam.

Quân Thồ Phồn chiếm Kinh thành Trường An nhưng không hợp với khí hậu ở đây, nên một thời gian thì rút về sau khi đạt được một số thỏa thuận có lợi.

Thời kỳ này Phật Pháp phát triển rực rỡ, Thổ Phồn cũng trở nên cường thịnh, lãnh thổ mở rộng đến cực điểm, phía tây làm chủ cả Bồn địa Tarim (thuộc Tân Cương), phía đông đến tận Nam Chiếu

Trần Hưng

Theo trithucvn2.net

Các bài viết liên quan:

Chùa Thiên mụ chứng kiến thời kỳ cực thịnh và suy tàn của Đàng Trong Nhân quả báo ứng: Hủy tượng Phật, khắp người thối rữa chết Ai mới xứng đáng trở thành đồ đệ chân truyền? Xuất 10 vạn quân chỉ vì muốn có 1 vị hòa thượng Người Do Thái phục quốc – Phần 1: Đánh bại liên quân 8 nước Người Do Thái phục quốc – Phần 5: Ba tôn giáo lớn cùng một thánh địa Hai anh em đi hỏi vợ, người anh nhất quyết lấy vợ xấu, kết quả là… Chúa Nguyễn mở rộng lãnh thổ: (Phần 4) Chiêm Thành quy thuận, Cao Miên dâng đất